Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 / inhoudsopgave / bronnen /
/ CONCLUSIE /
Om de vraag te beantwoorden welke tussenruimtes ik kan ontwerpen zodat avant-gardemuziek een meerwaarde kan opleveren voor grafisch ontwerp binnen de uitdijende (massa-)media en visa versa, zijn er twee doelen geformuleerd. Het eerste is het geven van meer bekendheid aan de muziek-avantgarde. Volgens mijn hypothese is grafisch ontwerp daar een geëigende methode voor, omdat het goed in staat is de brug te slaan naar een groot publiek. Het tweede is om door middel van experimenten het ontwerp binnen audiovisuele boodschappen een boost te geven. Daarbij zou kunst, in dit geval MKM, het fundamentele onderzoek van de designwereld kunnen zijn.
// CONNECTING FRAGMENTED NICHES //
Het onderzoek wijst uit dat de muziekavant-garde in niches opgesloten en erg versplinterd is. Dat is een lastige positie om meer bekendheid te generen onder een groter publiek.
Een website kan hierin van betekenis zijn, omdat je daarmee op een relatief laagdrempelige manier het hele veld van MKM of avant-gardemuziek kunt bereiken. Door het multimediale karakter van een website kun je makkelijker uiteenlopende elementen bij elkaar brengen dan met behulp van andere media.
Een helikopterview is daarbij van belang, en mijn overkoepelende netwerk is zeer geschikt om meer bekendheid te verspreiden over de verschillende niches. Het bieden van een overzicht aan actualiteiten en van verdiepende content, geschreven door specialisten, en de mogelijkheid om in discussie te gaan zijn daarvoor van belang en maken de website the place to be.
// CONNECTING DISCIPLINES //
De website kan ook cross-mediale verbanden leggen, zoals met ontwerp. Als referentiekader, inspiratie en reflectiemogelijkheid is het laten zien van eerdere samenwerkingen in een historische context belangrijk.
Door de automatiserende software en de grote toevloed van informatie via het internet is de kwaliteit van het muziekaanbod verschraald. Ook op autonoom gebied wordt geconstateerd dat er sinds een jaar of vijftien geen nieuwe klanken meer gehoord worden. Het is dus nuttiger om vernieuwing en experiment door middel van interdisciplinaire verbindingen te laten plaatsvinden dan alleen naar binnen te blijven kijken. Design speelt hierin een grote rol, omdat je hiermee de vertaalslag kunt maken naar het grote publiek, net zoals met film of dans. Design koppelt het functionele aan het experiment, waardoor MKM ineens behapbaar wordt.
Dat is precies wat Stretching de Disciplines voor ogen heeft. Het oprekken van elkaars mogelijkheden en het vinden van de samenwerking daarin. Het voeden van design met experiment, en het inspireren daarvan, zodat het de gebaande paden links laat liggen. De iteraties hebben tot nu toe laten zien dat ontwerpers zich in eerste instantie bewust moeten worden van een genre waar ze nog niet eerder bij stil hebben gestaan, of waarvan ze niet wisten in welke vormen het bestaat. Ze zijn gevoelig voor vernieuwing, maar moeten gevoed worden. De workshops tonen aan dat de overgrote meerderheid van designers de meerwaarde ziet van het samenwerken met een componist, zelfs als ze rauwe noise voorgeschoteld wordt. Dat is nog eens wat anders dan ‘piepknor’, waarmee ze Stockhausen bedoelen of Ligeti. Methodieken als Show me your Music, dat gebruik maakt van playlists en storytelling door een componist, doen het goed, omdat ontwerpers ontdekken dat musici bij de conceptvorming ongeveer dezelfde overwegingen hanteren als visuele kunstenaars, waar ze wél mee bekend zijn. Het compacte Mozaïek kan uitgebouwd worden tot een lesmodule of een podiumact, omdat het zijn vorm kan aanpassen. Dat kan niet snel genoeg plaats vinden, in het onderwijs en via workshops tijdens symposia en conferenties.
Het blijkt dat ze graag hun werk aanbieden voor de website die ik voor ogen heb. De site wordt op die manier een database, waar composities en ontwerp, of verwijzingen daarnaar zichtbaar zijn. Als ontwerper en componist kun je hieruit putten voor samenwerkingsmogelijkheden.
// THE ART OF STRETCHING THE DISCIPLINES //
Zoals kunst het fundamentele onderzoek van de designwereld is, zo zal mijn eigen autonome invulling belangrijk zijn om te kunnen blijven experimenteren met de mogelijke connecties tussen muziekavant-garde (of MKM) en beeld. Zo vindt er wederzijdse voeding plaats en zijn de uitkomsten van de autonome praktijk van waarde voor ontwerpers en de musici.
Let’s stretch the disciplines!
afbeelding LVII, Christian Marclay, ‘Pub Crawl’ (2016). Met dit beeld ‘vier’ ik de conclusie. Dit werk trof ik aan in de tentoonstelling Les Rencontres d’Arles de la Photographie 2016, in Arles (Frankrijk). Voor mij is het een icoon voor Stretching the Disciplines zoals ik die voor ogen heb; het voelde als een triomf toen ik dit werk tegenkwam.
Je zou ‘Pub Crawl’ een media-ontwerpcompositie kunnen noemen, aan de hand van bewegende beelden, die hij – inclusief geluid – zelf opnam om tot een vorm van straatmuziek te komen.1 Marclay vertelde in een ego-documentaire hoe de punk hem inspireerde om volledig ongehinderd door conventies of beperkingen met alle media om te gaan.
// DISPUTE //
Door de beperkte tijd heb ik vooral onderzoek gedaan naar de kleine niches en onderwijs, en zelfs daarin ben ik niet volledig geweest. Ik ga ervan uit dat de voorbeelden exemplarisch zijn, maar er zijn nog vele anderen die ik ook zou willen spreken. Qua vervolgonderzoek is het interessant om het aanbod van de grote instituten in kaart te brengen. Wat doen bijvoorbeeld het Bimhuis of het Groninger Museum, en hoe staan deze instituten in deze discussie?
Er zou nader onderzoek gedaan kunnen worden naar de huidige stand van zaken wat betreft de digitalisering en het internetaanbod, en hun invloed op het gebruik van muziek, maar ook naar mogelijke oplossingen, waartoe Stretching de Disciplines slechts een bescheiden opmaat kan zijn. Het boek van Lexmann is door de vlucht die het internet heeft genomen nu al verouderd en gaat slechts oppervlakkig in op oplossingen. Daar zou de invloed van ‘remediation’ en convergentie in meegenomen kunnen worden.
Op de valreep kom ik nog een interessant artikel* tegen van Bob van Luijt, die een heel andere visie heeft over de afnemende vernieuwing van de massamedia. Hij verwijst ernaar dat de muziek-avantgarde de esthetiek losgelaten heeft en een veel grotere invloed heeft op de massamedia dan wij denken. In het kader van mijn stelling is dit een heel belangrijk discours dat uitgezocht zou moeten worden.
Ik ben ervan uit gegaan dat (in Nederland) nog niet een community-website bestaat zoals Stretching the Disciplines. Zoekacties* hebben dat (nog) niet opgeleverd, maar wel andersoortige communities die muziekavant-garde aanbieden, maar dan meer op het gebied van popmuziek of elektronische muziek die ook noise-achtige kanten heeft. Deze zoekpogingen moeten gerelativeerd worden, Audiovisual Media and Music Culture van Lexmann (2009) ontdekte ik ook pas drie weken voordat ik dit verslag schreef. Er spelen veel onzekerheidsfactoren mee, zoals bijvoorbeeld dat Google mij ook graag een bepaald aanbod doet, waardoor er bepaalde hits voor mij niet zichtbaar worden.
Stretching the Disciplines heeft zich slechts via een paar iteraties kunnen bewijzen, en moet nog verder fijngeslepen worden in de middelen waarvan het zich bedient. Mozaïek zou ik graag uitbouwen tot een serie. Wanneer je er een koor bij zet, is het geschikt als podiumact. Als je ter plekke gebruikmaakt van geavanceerde software, zodat er via de beelden die de kleurvlakken generen geïtereerd kan worden, zal de verbinding met ontwerpers waarschijnlijk nóg makkelijker te leggen zijn. Mozaïek I is een bètaversie en vraagt om revisie.
door Zsa Zsa Linnemann