Wat?
Het uitgangspunt voor mijn project is wat ik ‘stretching the disciplines’ noem. Daarmee bedoel ik dat beide disciplines (de grafische vormgeving in het audiovisuele domein en de modern-klassieke muziek) een beetje ‘opgerekt’ moeten worden, zodat ze elkaar kunnen ontmoeten in een ’tussenruimte’. Zo’n tussenruimte zou een club, een podium, een tijdschrift of een website kunnen zijn, in ieder geval een ruimte waarin onderzoek gedaan wordt zodat er onverwachte dingen kunnen gebeuren; waar ontwerpers en componisten/musici te vinden zijn die graag willen experimenteren, elkaar willen inspireren en van elkaar willen leren.
Afbeelding 5 – Voorbeeld van een tussenruimte in het Amsterdamse Splendor.
Componist David Dramm legt uit wat visualiteit voor hem betekent.
Voor dit project heb ik gekozen voor een website annex database, omdat mij dat de beste vorm leek om mijn ambitie te verwezenlijken en de disciplines dichter bij elkaar te brengen. Met een website kun je op een relatief laagdrempelige manier uiteindelijk de hele doelgroep bereiken. Door het multimediale karakter ervan kun je makkelijker uiteenlopende elementen bij elkaar brengen dan met vrijwel ieder ander medium.
Het is ook een geschikte plek om over de diverse manifestaties en andere vormen van tussenruimtes te publiceren, zodat ontwerpers en componisten/musici niet alleen met elkaar in contact kunnen komen om elkaars expertise te delen, maar ook werk kunnen uploaden en op elkaars werk kunnen reageren. Een blogfunctie is dus een substantieel onderdeel van de website.
De website bestaat uit de volgende onderdelen:
. een database
. een blog
. een forum
. actualiteiten (agenda)
Database
Een belangrijk onderdeel van de website is een database met werk van historische en eigentijdse ontwerpers en componisten, zodat beide disciplines weer op de hoogte raken van wat zich afspeelt in een domein dat niet vanzelfsprekend op hun radar ligt.
Blog
De website moet een plek zijn waar actualiteiten gedeeld, en experimenten aangegaan kunnen worden tussen ontwerpers en componisten/musici. Daarvoor is een blogfunctie belangrijk; mijn eigen blog (www.studiozenz.nl/master) beschouw ik, met al zijn beperkingen, als een betaversie hiervan. De meerwaarde zit hem namelijk niet alleen in de verslaglegging of in de aankondigingen van activiteiten waaraan ik deelneem of die ik in andere tussenruimtes organiseer (zoals lezingen, onderwijspresentaties of performances); het idee is dat de gebruikers gestimuleerd worden hierop te reageren met beeld en geluid. Juist zo kunnen ook minder bekende creatieven uit beide vakgebieden in beeld komen en wordt de interactie zichtbaar die in de tussenruimtes tussen beide disciplines plaatsvindt.
Zo heb ik het afgelopen half jaar verschillende lezingen gegeven, die ik in sommige gevallen zelf heb gecureerd. Die lezingen waren altijd bedoeld om een synergie tussen ontwerpers en componisten/musici te bewerkstelligen of te promoten, maar ook om hun behoeften te peilen. Zo maakten ontwerpers tijdens een lezing/workshop in het Amsterdamse Splendor partituren (afb. 6,7) op basis van een playlist uit het modern-klassieke muziekgenre, die ik vervolgens deelde met een aantal componisten. Tijdens een performance op het symposium van Grafisch en Muziek in Zwolle, waarbij het publiek ging componeren met kleurvlakken (afb. 8), vroeg ik of de aanwezigen een werk uit hun portfolio wilden uploaden, zodat geluidskunstenaar Gert-Jan Prins daar ter plekke op kon improviseren. Deze opleveringen zijn allemaal beschikbaar gesteld op mijn blog.
De blog, waar behalve ikzelf ook experts uit beide disciplines toegang toe hebben, wil een gevarieerd aanbod bieden van voorbeelden, gezien het feit dat iedere expert zijn eigen voorkeuren heeft. Je voorkeuren kenbaar maken is ook een manier om je te profileren, en biedt een mogelijkheid tot het vinden van gemeenschappelijke noemers.
Ruben Ferweda – Stedenbouwkundig ontwerper – partituur ‘Chaincurve’, David Dramm
Afbeelding 7 – In Splendor tijdens ‘Show me your Music’:
Rob Zoetewijde – programmeur – partituur ‘Batton Rouge Massacre’, David Dramm
Afbeelding 8 – Stretching Disciplines is een plek waar ontwerpers en avant-gardemusici samen experimenteren om om tot nieuwe ontwerp- en muzikale mogelijkheden komen.
Door middel van gekleurde borden (analoge pixels) wordt door het publiek een soort mozaïek gemaakt. Door zo eenvoudig en effectief mogelijk met kleurvlakken, timing en intervallen om te gaan kan er een interactie ontstaan tussen muzikant en publiek.
Forum
Een forum kan de interactiviteit tussen de doelgroepen nog meer versterken. Zo kunnen er daadwerkelijk debatten worden gestimuleerd. Door bijvoorbeeld directe feeds te bewerkstelligen tijdens lezingen waar experimenten en onderzoek plaatsvinden kunnen de deelnemers beter betrokken worden bij de discussievorming. Zo wordt de website ook een vorm van een ontmoetingsplek, waar op een ander niveau tot uitwisseling van expertise gekomen kan worden en mensen zichzelf kunnen profileren.
Actualiteiten en agenda
Erg ambitieus is een agendafunctionaliteit, die gevoed moet worden door relevante (festival)programma’s. Waar spelen dergelijke festivals en andere manifestaties zich allemaal af? Vrijwel zeker niet in het Concertgebouw van Amsterdam of het ontwerpmuseum MOTI in Breda, maar wel weer op een plek als het Stedelijk Museum in Amsterdam. Daar was het tijdens Sonic Acts 2016 opvallend druk, hetgeen de toenemende belangstelling voor dit soort noise-festivals aangeeft. Verder moeten er natuurlijk evenementen als de Dutch Design-week in Eindhoven genoemd worden, of manifestaties zoals die van de Interfaculteit ArtScience in Den Haag, en van conservatoria en kunstacademies. Daarnaast zijn activiteiten van het Amsterdamse STEIM en specialistische bijeenkomsten zoals MISICAA in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam, maar ook de activiteiten van Splendor, de diverse labels in dit genre (zoals Unsound en The Player) en het Rotterdamse V2 relevant.
Dit is natuurlijk maar een greep uit het totale aanbod, maar het centraliseren en bundelen van informatie zou een meerwaarde betekenen voor de kennisverspreiding en de binding met het publiek, en de kracht van de boodschap versterken. Laten we niet vergeten dat de niches binnen de modern-klassieke muziek heel klein en versplinterd zijn, en de labels die ze vertegenwoordigen erg naar binnen gericht; ze weten niet eens van elkaars bestaan of activiteiten. Overigens is het omgekeerde ook het geval: musici zijn zich meestal niet bewust van het effect van ontwerp, laat staan dat ze op de hoogte zijn van manifestaties waarbij visuele aspecten en de daarbij behorende PR-kracht aan bod komen. Tijdens een interview met grafisch ontwerpster en noise-specialiste Isabella Vigier, medeoprichtster van het label Unsound, zei ze dat veel musici geen idee hebben van de kracht van grafisch ontwerp, terwijl we alleen maar naar de popcultuur hoeven te kijken om te zien hoe bepalend de platen- en CD-hoezen, de posters en de clips zijn geweest voor het succes en het imago van artiesten. Dat laatste duidt dan weer op de relevantie van het opzetten van een website die de samenwerking tussen beide disciplines stimuleert.
De meerwaarde van de actualiteiten komt tot optimaal tot uiting wanneer de diverse evenementen niet alleen gereviewed worden door mijzelf, maar ook door experts uit beide disciplines. Deze functionaliteit wordt weer ondersteund door de blogfunctie en het forum. Hierdoor worden de kruisbestuivingen en dwarsverbanden zichtbaar.
