Maze, een organisatie bestaande uit verschillende musici zoals o.a. Anne la Berge en Yannis Kyriakides maar ook vormgeefster Isabella Vigier, organiseren regelmatig festivals waarbij visualiteit en muziek of noise elkaar omarmen. Afgelopen mei zag en hoorde ik in Splendor adembenemende werken van o.a. mediakunstenaar Justin Bennett met zijn Blueprint for MAZE, uitgevoerd door Koninklijke Conservatoriumstudenten, Yael Levy met Ink, en Yannis Kyriakides met Oneirocriticon for MAZE. (Er was veel meer te horen maar voor deze post zoom ik even in op de werken die gebruik maakte van bijzondere visuele middelen.)
De werken van Bennett en de vloeistofdia’s kun je herleiden naar inmiddels een traditie in het maken van visuele partituren: je maakt een aantal afspraken met je ensemble, een soort ijkpunten, en met je instrument volg je min of meer een aantal lijnen of figuren in de afbeelding. Veel hangt af van de professionaliteit en improvisatievermogen van de musici. Oneirocriticon for MAZE van Kyriakides sprong er wat dat betreft uit. Het publiek zat tijdens dit stuk kriskras door elkaar in de grote zaal van Splendor, met de musici tussen het publiek verspreid. De partituren werden van een laptop afgelezen die oplichtten in de voor de rest donkere zaal, zodat het publiek die ook goed konden zien. Op de laptops verschenen woorden – voor iedere musicus andere – en een daarmee corresponderende notenschrift èn instructies voor de musicus. Het resultaat was wonderschoon.
Oneirocriticon for MAZE
Yannis legde me later uit dat de tekst die op de verschillende laptopschermen verschenen gebaseerd waren op een tekst, een oud-Byzantijnse droominterpretatieboek (book of Daniel). Als de musicus een woord te zien krijgt hij de instructie dit op te lezen. Ondertussen geven de letters van een woord, letter na letter, met een interval, een noot aan, die dat akkoord vertegenwoordigd. Veelvoorkomende letters zoals klinkers vormen consonanten (harmonische noten) en ‘vreemde’ letters zoals een x of een q een dissonant. Omdat er op deze manier meer harmonische akkoorden zijn waarop de musici kunnen improviseren krijg je een overwegend harmonieus klankbeeld als resultaat met interessante dissonanten en een mooie verbeelding van de tekst. Ook zijn er afspraken voor momenten waarop alle instrumenten even bij elkaar komen.
Het filmpje van het stuk van Yannis is maar een futiele impressie, het gebrek aan licht ontmoedigde ook om te veel te filmen en daarom heb ik me maar te laten onderdompelen in de poëtische klanken van het stuk en mijn ogen uitgekeken naar de prachtige vormgeving van de partituren. (Er is me nog professioneel geschoten beeld beloofd van de avond, alleen heb ik die helaas nog niet mogen ontvangen net zoals de software waar Yannis Oneirocriticon mee ontwikkeld heeft) Het is een klinkend voorbeeld hoe grafische vormgeving een meerwaarde verleend aan de muziekbeleving en een compositie op een hoger plan heeft gebracht. Ik heb Yannis verteld van mijn project Mozaïek, en we hadden naar aanleiding hiervan een interessant gesprek over hoe je het publiek interactief erbij zou kunnen betrekken. Hoe verder de technologie komt hoe meer mogelijkheden er op dit gebied te exploreren valt.
Voor meer Oneirocriticon: http://www.kyriakides.com/oneirocriticon.html
Hieronder ‘Some screenshots of the randomly generated score‘2.
Meer informatie
http://splendoramsterdam.com/maze-festival/
http://www.maze.nu/festival/
http://www.kyriakides.com/oneirocriticon.html
en zie verder volgende pagina