The Poetics of the Open Work

The Poetics of the Open Work van Eco blijft nog lang na zoemen, zeker ook, maar niet alleen gezien de huidige discussie over Open Design in relatie tot auteurschap.

Door Zsa Zsa Linnemann

Eco analyseert aan de hand van de muziekgeschiedenis dat het Open Werk vanaf de Barok-tijd altijd al bestaan heeft. Daarin trekt hij vervolgens paralellen met wetenschap (Einstein), literatuur (Joyce) en de schilderkunst. Interessant is dat hij in de kunsten niet alleen verwijst naar de verbeelding van de uitvoerder, maar ook naar de autonomie van de luisteraar c.q. de ontvanger die de kunst ervaart en waarover de componist of kunstenaar geen controle heeft, slechts een sturende kracht.

Iedere ontvanger of uitvoerder zal een deel van de bedoeling van een werk eruit lichten en alle interpretaties tezamen vormen een beeld van wat de kunstenaar bedoeld zou kunnen hebben. Mooi is hoe Eco beschrijft dat dit in de Middeleeuwen gezien kan worden, waarin de dwingende moraal van de kerk hoogtij viert en daarmee bepaald hoe de luisteraar deze dient te begrijpen, en hoe zich dit ten tijde van de Renaissance evolueert d.m.v. strakke, heldere lijnen naar de kunstig geweven gelaagdheid van de Barok waarin componisten zich storten in de ruimte van de verbeelding. Spannend is de rechtstreekse lijn die hij trekt naar enkele hedendaagse componisten die de uitvoerder letterlijk meerdere opties biedt om zijn werk in te vullen, maar hoe deze componist desalniettemin de touwtjes net zo strak in handen heeft als zijn traditionelere voorgangers. De ruimte die de auteur biedt zijn namelijk ingecalculeerd.

Eco lijkt ons te willen geruststellen waar het gaat de openheid van een werk. Daar waar de ontvanger participeert is er niets nieuws onder de zon, de ruimte ervan is ingecalculeerd en geregisseerd door de auteur en de kwaliteit van het werk zal afhangen van zijn verbeeldingskracht en visie.

link naar PDF: Open Work, Umberto Eco